Tomaten in de moestuin: de beste tips

Welke soorten tomaten zijn er?

Tomaten zijn er in allerlei soorten en maten. De meeste tomaten zijn rood, maar je heb ook speciale soorten, zoals gele tomaten, gestreepte tomaten en zelfs zwarte tomaten! De meest voorkomende tomatensoorten zijn de cherrytomaat, romatomaat, vleestomaat en trostomaat.

Cherrytomaat

De cherrytomaat is een kleine tomaat, hij wordt vaak niet groter dan een golfballetje. De cherrytomaat is zoet van smaak en wordt vaak gebruikt in Italiaanse gerechten zoals pizza en pasta. Ze zijn ook erg lekker om als tussendoortje te eten. Een bekend voorbeeld van een cherrytomaat is de kerstomaat.

Romatomaat

De romatomaat heeft een lange, ovale vorm. Deze tomaat heeft minder zaden en meer vlees aan de binnenkant. Ze zijn daarom heel geschikt om te gebruiken voor soepen en sauzen, zoals tomatensaus of pastasaus. 

Vleestomaat

Vleestomaten zijn mooie grote tomaten. Soms kunnen ze wel meer dan vijfhonderd gram wegen! Net zoals de romatomaat bevat een vleestomaat minder zaden en meer vlees. Door de stevige structuur van de vleestomaat is hij zeer geschikt voor op een belegd broodje of in een frisse salade.

Trostomaat

De naam verraadt het eigenlijk al: trostomaten zijn tomaten die samen aan een tros groeien. Als je deze tomaten bewaart, kan je ze het beste aan de tros laten zitten. Hierdoor blijven ze langer vers. Trostomaten zijn geschikt om in de soep of in een salade te gebruiken. Ook zijn ze lekker als tussendoortje.

In welke maand kan je tomaten zaaien?

Wanneer je kan beginnen met het zaaien van tomaten, is afhankelijk van of je de tomaten in een kas of in de volle grond wilt laten groeien. Tomaten voor in een kas kunnen eerder worden voorgezaaid dan tomaten die je buiten wilt laten groeien. 

Tomaten binnen voorzaaien

Tomaten kan je binnen in een kasje voorzaaien vanaf februari of maart. Omdat het in maart langer licht is dan in februari, begin ik zelf past vanaf half maart met het voorzaaien van tomaten. Mijn ervaring is dat ik dan sterkere planten krijg, die minder gevoelig zijn voor ziektes. 

Tomaten buiten zaaien

Als je tomaten buiten in de volle grond wilt zaaien, kan je het beste na half mei beginnen. Tomaten houden namelijk van warmte en vanaf half mei is er vaak geen kans meer op vorst. Houd wel even de weersvoorspellingen in de gaten, want het komt soms voor dat het rond half mei toch nog een keer vriest. Ik merk vaak dat de zomer in Nederland niet lang genoeg is om een goede oogst van buitentomaten te krijgen. Als je tomaten buiten wilt laten groeien, raad ik je daarom aan om ze op een warme, beschutte plaats te planten. 

Hoe zaai je een tomaat?

Ik gebruik zelf de compact rootrainer om tomaten binnen op de vensterbank voor te kweken. Je kan ook een andere kweekkas met een doorzichtig deksel gebruiken. De temperatuur in het kasje moet tussen de twintig en dertig graden zijn, zodat de tomatenzaden goed kunnen ontkiemen. 

Vul je rootrainer of zaaitray met zaai- en stekgrond en verdeel de zaden over de grond. Denk eraan dat niet alle zaden opkomen, dus zaai niet precies voor het aantal tomatenplanten dat je graag wilt, maar zaai wat extra. Bedek de zaden met een klein laagje zaai- en stekgrond en maak de grond nat met een plantenspuit. Zet je rootrainer of kweekkasje op een warme, lichte plek. 

Herhaal het sprayen met de plantenspuit dagelijks. Zorg dat de grond vochtig is, maar niet te nat. Na tien tot twintig dagen zul je zien dat de zaden opkomen. Draai je kasje elke dag om, zodat je zaailing niet scheef gaat hangen. Blijf ook nu elke dag water geven. Als je de rootrainer hebt gebruikt om in voor te zaaien, kan je de deksel gebruiken om water te geven. Vul het deksel voor de helft met water en laat de rootrainer daar een kwartier in staan. Je zaailingen kunnen op deze manier genoeg water opnemen. 

Het is tijd om de tomaat te verspenen wanneer deze vier blaadjes heeft: twee kiembladeren en twee echte bladeren. De eerste twee bladeren die de zaailing ontwikkelt zijn de kiemblaadjes. Alle bladeren die daarna aan de zaailing groeien zijn echte bladeren. Als je op de afbeelding hieronder naar het tomatenplantje rechts onderaan kijkt, zie je onderaan de twee kiembladeren en daarboven de echte bladeren. 

Verspenen van je tomatenzaailing

Gebruik voor het verspenen van je tomatenzaailing een potje van negen centimeter en nieuwe potgrond. Als je zoals ik de rootrainer hebt gebruikt om in voor te zaaien, is het verspenen eenvouding. Open de cellen van de rootrainer en haal je zaailing met grond en al uit de cel. Zet je zaailing in het potje en vul aan met de potgrond, tot net boven de kiembladeren. 

Als je een zaaitray hebt gebruikt om je tomaten in voor te zaaien, kan je de het verspenen makkelijker maken door een verspeenset te gebruiken. Vul je potje met potgrond en prik hier een gat in met de gatenprikker uit de verspeenset. Gebruik daarna de verspeenvork uit de set om de tomatenzaailing voorzichtig uit de zaaitray te halen. Probeer de wortels hierbij niet te beschadigen. Stop de zaailing in het potje en bedek met potgrond tot net boven de kiembladeren. 

Geef de tomatenplantjes water nadat je ze hebt verspeend. Zet ze daarna terug in de vensterbank en draai ze elke dag om en geef ze water. 

Wanneer kan de tomaat worden geplant?

Tomaten hebben zes tot acht weken nodig om in huis te groeien voordat je ze kan uitpoten. Maar voordat je ze buiten of in de kas kunt uitplanten, moet je de tomatenplantjes eerst laten afharden. Door de plantjes te laten afharden, laat je ze langzaam wennen aan het verschil in de temperatuur binnen en buiten. Zo worden de planten sterker en zijn ze minder gevoelig voor ziektes. Hoe je het beste kan afharden lees je in de blog wat is afharden en hoe kan je dat het beste doen? Na het afharden van de planten kun je ze in een kas of in de volle grond uitplanten. Denk er wel om dat je dit pas na half mei doet in verband met vorst. 

De beste plek voor tomatenplanten

Tomaten houden van warmte en veel zonlicht. De beste plek om tomaten te planten is daarom een plek waar ze minimaal zes tot acht uren zonlicht krijgen. Dit is vaak een plek op het zuiden. De beste plek voor tomaten is een kas, omdat de temperatuur daar vaak boven de twintig graden blijft. Tomaten hebben veel ruimte nodig, dus zet ze niet te dicht op elkaar. Een plantafstand van minimaal 45 centimeter tussen de planten en 75 centimeter tussen de rijen werkt het beste.  

Wat hebben tomaten nodig om te groeien?

Om goed te kunnen groeien, hebben tomaten een voedingsrijke grond nodig met veel organisch materiaal, zoals compost. Als de grond in je moestuin niet genoeg voeding bevat, kan je de tomaten bijvoeden met bijvoorbeeld vloeibare plantenvoeding. 
Als je tomaten in de kas laat groeien, is een goede luchtcirculatie ook belangrijk. Zet dus regelmatig de ramen en deur(en) van je kas open, dit vermindert de kas op ziektes als meeldauw. 

Tomaten dieven

Tomaten zijn geen dieven, maar je moet ze wel dieven. Dieven is een ander woord voor het verwijderen van zijtakken. In de oksels van tomatenplanten groeien nieuwe zijtakken, waar uiteindelijk een nieuwe top in wordt gevormd. Deze nieuwe zijtakken moet je weghalen, zodat de plant zijn energie kan gebruiken voor het geven van vruchten, in plaats van in het maken van een nieuwe top. Op onderstaande afbeelding zie je een voorbeeld van een nieuwe zijtak. Je kan deze eenvoudig met de hand verwijderen. Als je de nieuwe zijtak wat later opmerkt en hij al wat groter en dikker is, kan je hem met een mes of schaartje weghalen. 

Tomaten langs stok of spiraal laten groeien

Als er tomaten beginnen te groeien aan je tomatenplant, worden de takken erg zwaar. De tomaat kan daarom wel wat ondersteuning gebruiken. Zet een spiraal of bamboestok naast de stam van de tomaat en bind de stam hier om de vijftien tot twintig centimeter aan vast. Zo blijft de tomaat mooi rechtop staan. 

Hoe krijg ik veel tomaten aan mijn plant?

Om veel tomaten aan je plant te krijgen, kan je een aantal dingen doen om je tomatenplant te helpen. Zorg voor een voedingsrijke bodem, voldoende voeding en water en bestuiving. 

Creëer een voedingsrijke bodem voor de tomaat

Zoals ik hiervoor al aangaf, is een voedingsrijke bodem belangrijk voor de tomaat. Meng dus een goede hoeveelheid compost door de aarde voordat je de tomaat uitpoot. Hiermee verbeter je ook de bodemstructuur. 

Geef de tomaat voldoende water en voeding

Geef je tomaten voldoende, maar niet te veel water, dit kan leiden tot wortelproblemen. De tomaat heeft genoeg water als de grond er omheen vochtig is. Giet het water zo dicht mogelijk bij de grond bij de tomatenplant en let er op dat de grond niet doorweekt raakt.
Ook het bijvoeden van je tomaten met vloeibare plantenvoeding helpt om de ontwikkeling van meer tomaten te bevorderen. 

Tomaten bestuiven

Voordat er een tomaat gaat bloeien uit de bloemen van de tomatenplant, moeten de bloemen worden bestoven. Als je de tomaten buiten hebt staan, doen de bijen en hommels dat, maar als ze in de kas staan hebben ze een beetje hulp nodig. Dit kan je heel eenvoudig doen door zachtjes tegen de plant aan te tikken. Het stuifmeel verspreidt zich dan vanzelf en zal op deze manier de bloemen bevruchten.